kوبت شما به نقل از وبلاگ “دریای موّاج” نوشت: همه اين شبكه‌ها همگي به دنبال يك هدفند و آن القاي ديدگاهي است كه در اين 30 سال نتوانسته بود در ميان باور‌هاي اجتماعي و فرهنگي مردم جاي بگيرد.
رشد شبكه‌هاي مختلف از خبري و رسانه‌اي تا سرگرمي و علمي شد تا بتواند ديش‌هاي ماهواره‌هايي را كه بارها جمع‌آوري شدند همچنان روي بام‌هاي فكري جامعه ثابت نگاه دارد و اگر بخواهيم نگاهي واقع بينانه داشته باشيم بايد بگوييم تعداد آنها نيز رو به گسترش است.
پس از جنگ جهاني دوم كه ميان كشورها آتش‌بس برقرار شد، طبيعت جنگ و منازعه ميان 2 اردوگاه ايدئولوژيك شرق و غرب، آنچه به ظاهر پايان درگيري‌ها و آتش بس ناميده مي‌شد را در يكي از ابعاد خود از جنگ و درگيري گرم به سوي آنچه جنگ سرد ناميده مي‌شود، كشانيد و در نهايت باعث گستردگي رسانه‌ها بخصوص در جهان غرب شد. از سوي ديگر، رواج دموكراسي و سهم‌خواهي‌هاي مردمي از قدرت و رشد سريع آن به سبب روشنگري‌ها و بلوغ علمي به وجود آمده در قرن 18 و 19، سبب شد اهميت متغير جديدي به نام مردم در قالبي به نام افكار عمومي روزافزون شود.
خوي قدرت‌خواهي و افزايش دامنه آن در غرب باز هم نگاه‌ها را به سوي مناطق استراتژيك جهان ازجمله خاورميانه سوق داد و زمينه فرار از استعمار و استعمارگري در اين منطقه كه آميخته به انديشه‌هاي عميق مذهبي و استقلال‌خواهي بود، جنگ دوم جهاني را براي به دست آوردن دوباره منطقه به سمت جنگ نرم با ابزار نويني به نام رسانه هدايت كرد، در حالي كه در كشورهاي منطقه خاورميانه به دليل شرايطي كه استعمار گران پس از جنگ جهاني دوم در آنها به وجود آورده بودند، چندان صداي گام‌هاي جنگ نرم شنيده نشد و اين كشورها خاموش و بي‌هراس مشغول رتق و فتق درگيري‌هاي داخلي خودشان شدند كه با دستان ماهر همان استعمار در گام اول اجراي سناريوي جنگ نرم طراحي شده بود.
استعمارگران غربي ابتدا و با اتكا به شيوه‌هاي كهن استعماري خود از حكومت‌هاي ديكتاتوري حاكمان نظامي در منطقه حمايت كردند تا بتوانند روند استقلال‌خواهي را در منطقه متوقف كنند و اين در حالي بود كه با مشاهده عدم امكان مهار جنبش‌ها و نهضت‌هاي مردمي در كشورهاي مختلف و بويژه جهان سوم و منطقه خاورميانه به اين نتيجه رسيدند كه نه‌تنها با اتكا به قدرت نظامي، بلكه با تدوين و تطبيق نظام سرمايه‌داري به صورت يك ايدئولوژي جايگزين و در عين حال جذاب براي اقشار مختلف مي توانند خلا‡ فكري موجود در اين جوامع را با آنچه براي خودشان مطلوب است، پر كنند.
جمهوري اسلامي ايران به عنوان مهم‌ترين كشور منطقه خاورميانه كه موج عظيمي را با انقلاب سال 1357 تجربه كرده بود، به دليل تغييرات بنيادين در سياست خارجي و به كارگيري شعار استقلال كامل سياسي، بيش از ديگر كشورهاي منطقه خاورميانه، در مقابل اين هجمه عظيم جنگي، اما نه با سلاح گرم قرار گرفت كه طرف‌هاي مقابل آن داراي تجارب زيادي در زمينه تاثير بر افكار عمومي دنيا و ادامه جنگ و استعمار با روش‌هاي نوين بودند.
در واقع رويارويي ايران با 2 ابرقدرت شرق و غرب بويژه با ادبياتي جديد، جايگاه ايران را در چارچوب ديپلماتيك جهان پيچيده‌تر كرد. در 30 سال پس از انقلاب اسلامي ايران به دليل ماهيت جديدي كه در منطقه خاورميانه تحت تاثير ايران شكل گرفته بود، روند جنگ نرم با رنگ و بوي پررنگ‌تري دنبال شد. استعمارگران غربي به صراحت و وضوح ميزان تاثير‌گذاري ايران را روي افكار داخلي خود و بويژه روي ديگر ساكنان اين منطقه مهم و استراتژيك كه به گفته بسياري از كارشناسان سياسي، ژئوپليتيك‌ترين منطقه در كل جهان براي تمامي اهداف استعماري به شمار مي‌رود، لمس مي‌كردند و با توجه به دوراني كه موسوم به جنگ سرد بود و با وجود به راه‌انداختن جنگ‌هاي وسيع نظامي در منطقه نيز نتوانسته بودند از ميزان اين اثر‌گذاري بكاهند، اندك‌اندك به اين نتيجه رسيدند كه براي از دست نرفتن بيش از پيش اهداف استعماري‌شان در منطقه از طريق نقش ايران به عنوان مهم‌ترين كشور فارسي زبان، ابزار‌هاي جنگ نرم را بيش از قبل براي مقابله با اين روند رو به رشد به كار بگيرند.
از سوي ديگر، علاقه ويژه ايرانيان به تماشاي برنامه‌هاي ديگر كشورها و كم‌تحركي سياستگذاران رسانه‌اي در كشور بخصوص در 2 دهه اول انقلاب و گوش‌هايي كه چندان تمايلي به شنيدن صداي پاي جنگ نرم را نداشتند، مزيد بر علت شد و زمينه مساعدي را فراهم كرد كه بسياري از فعالان رسانه‌اي در آن سوي مرزها، به فكر تاسيس شبكه‌هايي بيفتند كه با جلب مخاطبان فارسي زبان خوراك فكري مطلوب برنامه‌ريزان را براي آنها به ارمغان بياورد تا بلكه از اين ره‌آورد بتوانند اين قدرت نوظهور را در منطقه استراتژيك خاورميانه مهار كنند.
اين موضع بويژه از ابتداي دهه اول قرن 21، منجر به تاسيس تعداد زيادي رسانه‌هاي فارسي زبان شد كه علاوه بر ايفاي نقش در ظاهر رسانه‌اي، گام‌هاي بعدي جنگ نرم را به صورتي كاملا ماهرانه پيش بردند. در حال حاضر بيش از 30 شبكه فارسي زبان از آمريكا و اروپا براي ايرانيان و ديگر فارسي زبانان در منطقه و بيرون از آن برنامه پخش مي‌كنند و از طريق ميليون‌ها گيرنده ماهواره‌اي پيام‌هايشان را در قالب فيلم، تحليل، گزارش و خبر با بهره‌گيري از آخرين متدولوژي‌هاي روز دنيا براي ايجاد جذابيت‌هاي رسانه‌اي مي‌فرستند.
حجم عظيم سرمايه‌گذاري و توجه به جنگ نرم با استفاده از غول‌هاي رسانه‌اي دنيا بخصوص در دوران پس از جنگ دوم جهاني موجب تغييرات سياسي زيادي در معادلات فكري كشورها شده است و به همين دليل نيز جنگ نرم هر روز با يك الگو و روش براي جلوبردن اهداف، خودش را نشان مي‌دهد.
در سال‌هاي ابتدايي انقلاب اسلامي ايران، بيشتر شبكه‌هايي كه از آن سوي مرزها به برنامه‌سازي با زبان فارسي مي‌پرداختند، اغلب داراي محتوايي بسيار ضعيف، كوچه بازاري و بعضا در پي ايجاد يا زنده كردن خاطرات براي برخي سلطنت طلبان داخلي بوده يا در نهايت به ناسزاگويي يا زير سوال بردن مداوم اصول نظام تازه نوپاي ايران به اميد واهي بازگشت به نظام و ساختار قبلي مي‌پرداختند.
اما از ابتداي دهه سوم انقلاب اسلامي روش‌هاي كهنه، فرسوده و نخ‌نما شده رسانه‌هاي زرد تك‌نفره تك‌بعدي آرام‌آرام جاي خود را به رسانه‌هايي فعال‌تر، به روز‌تر و هوشمندتري دادند كه خود را بسرعت، از حالتي منفعل به رسانه‌هايي تقريبا تاثيرگذار در ميان افكارعمومي منطقه تبديل كردند و به جاي پخش برنامه‌هاي رقص و آواز لس‌آنجلسي و حمله مداوم با عباراتي سبك به جمهوري اسلامي ايران، ژستي كاملا ژورناليستي و تحليلي به خود گرفته و سعي كردند در وادي متعارف‌تري متناسب با افزايش فرهنگي جامعه ايراني و فارسي‌زبان كه نسبت به 2 دهه گذشته از سطح علمي و تحصيلي و به تبع آن فرهنگي بالاتري برخوردار شده بودند، اهداف خود را دنبال كنند و با رعايت الگوهاي شيك و مدرن برنامه‌سازي و رسانه‌اي روز دنيا، افكار خود را به مخاطبان القا كنند.
شبكه‌هاي مختلفي مانندصداي آمريكا (VOA) شبكه بيبيسي فارسي كه بويژه در آستانه انتخابات رياست‌جمهوري با بودجه 15 ميليون پوندي يا 22 ميليون دلاري، تاسيس شد با اهداف استعماري پا به عرصه رسانه گذاشتند. شبكه بيبيسي فارسي كه با بودجه مستقيم وزارت خارجه انگلستان و در لندن فعاليت مي‌كند از سال آخر فعاليت دولت نهم و در ژانويه سال گذشته به طور رسمي كار خود را آغاز كرد. نوع شكل‌گيري اين شبكه كه در ادامه تاسيس شبكه‌هاي غيرانگليسي زبان كمپاني بزرگ بيبيسي تاسيس شد را بايد اندكي بيشتر از ديگر شبكه‌هاي خبري فارسي‌زبان خارجي مورد تامل قرار داد.
از ابتداي سال 1379 كه تقريبا در اول راه همه‌گيرشدن اينترنت در ايران بود، سايت خبري بيبيسي فارسي با توليد اخبار و اطلاعات و تحليل و خبر آغاز به كار كرد. اين سايت خبري كه در ايران نيز جزو سايت‌هاي فيلتر شده و تقريبا غيرقابل دسترس با سهولت، براي مخاطبان عام بود از همان ابتدا در قالب دوره‌هاي خبري كه با عنوان دوره‌هاي آموزش خبرنگاري در كشورهاي مختلف فعاليت مي‌كرد، با دعوت از خبرنگاران رسانه‌هاي مختلف داخلي به اين دوره‌ها تلاش كرد تا بتواند از اين ميان به ميزان توانايي‌ها و ظرفيت‌هاي مغفول مانده خبري در ايران پي ببرد.
در انگلستان سياستگذاران رسانه‌اي تبحر زيادي در انتخاب هدفمند راهبرد رسانه‌اي بويژه در مورد آغاز به كار و ايجاد جذابيت‌هاي ديداري و شنيداري براي جلب مخاطب آن دارند كه تاثير‌گذاري بلندمدت خود را از طريق ظرفيت سازي‌هاي انديشه‌اي و نه از طريق عملكرد‌هاي رفتاري كه لزوما در زماني كوتاه نتيجه‌دهي سريع و مشخص را داشته باشد، دنبال مي‌كنند و به همين علت سرمايه‌گذاري و بسترسازي كاملا پيچيده و عظيمي را دقيقا در زمان افول اثر‌گذاري ديگر شبكه‌هاي فارسي‌زبان خبري در حد اختصاص بودجه اوليه 15 ميليون پوندي به عنوان پشتوانه تاسيس اين شبكه قرار دادند.
اين شبكه فارسي زبان با ظرافت در پي بردن به خستگي عميق مخاطبان خود از دريافت اطلاعات با سبكي كسل‌كننده و نه‌چندان توانمند براي كشش مخاطب، تمامي انديشه‌هاي استعماري موسسان و سرمايه‌گذاران خود را در لايه‌هاي انبوهي از آخرين و تكنيكي‌ترين روش‌هاي مخاطب‌شناسي رسانه‌اي و الگوهاي رفتاري و اداركي پنهان كرد و به جلب مخاطب از طريق آنچه دائما در تيزرهاي تبليغاتي‌اش بر آن تاكيد مي‌كرد يعني «گزارشات بي‌طرفانه» پرداخت.
همچنين شبكه‌هايي كه در حال توسعه خودشان هستند، شبكه MBC PERSIA با مالكيت عربستان، TV PERSIA و شبكه‌هايي از اين دست را نيز مي‌توان با چنين ماموريت‌ها و اهدافي كه با بودجه‌هايي كلان اداره مي‌شود، مورد توجه قرار داد.
گفته شده در سال 2010 شبكه‌هاي جديد فارسي‌زبان، قطعا با اهداف جديد در راهند. بنا بر اخباري كه تاكنون منتشر شده TRT تركيه يك تلويزيون به زبان فارسي راه‌اندازي مي‌كند كه با توجه به اين كه روابط ايران و تركيه در شرايط خوبي قرار دارد روندي ناهمسو با نظام ايران را پيگيري نخواهد كرد.
شبكه EuroNews نيز صداي فارسي را براي اخبار خود راه‌اندازي مي‌كند و 24 France قرار است تا پايان 6 ماه اول 2010، حداقل 3 ساعت در روز برنامه به زبان فارسي پخش كند.
BBC Persian پيش‌بيني كرده در اوايل تابستان 1389، 4 ساعت به زمان برنامه‌هاي خود اضافه كند و روزانه 12 ساعت برنامه از ساعت 13 تا يك بامداد به صورت زنده داشته باشد.
همچنين DW آلمان قرار است تا عيد امسال، 3 روز در هفته به مدت يك‌ساعت و نيم اخبار و برنامه‌هاي تحليلي به زبان فارسي پخش كند.
2 Tv Persia هم تا نوروز امسال راه‌اندازي مي‌شود. شبكه تلويزيوني استار يكي از زيرمجموعه‌هاي غول رسانه‌اي «نيوز كورپوريشن» نيز كه در نيويورك فعاليت مي‌كند، بزودي برنامه‌هاي خود را به زبان فارسي راه‌اندازي مي‌كند. در ماه‌هاي اخير هم شبكه فارسي وان به عنوان يكي از شبكه‌هايي كه به پخش سريال‌هايي با دوبله فارسي مي‌پردازد نيز از قاعده جمع‌آوري شگفت‌آور مخاطب خالي نيست.
همه اين شبكه‌ها كه بدون تعارف داخل كشور و در سطح منطقه در ميان فارسي‌زبانان، مخاطبان زيادي را نيز يافته است، همگي به دنبال يك هدفند و آن القاي ديدگاهي است كه در اين 30 سال نتوانسته بود در ميان باور‌هاي اجتماعي و فرهنگي مردم جاي بگيرد. در دهه اخير تاسيس 3شبكه مهم خبري در داخل كشور شامل شبكه بين‌المللي خبر، شبكه عربي‌زبان العالم و شبكه خبري انگليسي زبان پرس تي‌وي گام مهمي براي مقابله با تهديدات آغاز شده جنگ نرم برداشتند، اما بجز ماه‌هاي اخير كه به نظر مي‌رسد در شناسايي ذائقه بشدت تغييريافته مخاطب داخلي گام‌هايي را برداشته‌اند، اما در گذشته به دليل عدم باور جدي به حضور قدرتمند ركن چهارم دموكراسي يعني رسانه كه ابزار مهم جنگ نرم است از قافله جلب استراتژيك مخاطبان عام و خاص تا حد زيادي جا مانده‌اند كه بايد بسرعت و با دقت زيادي به پياده‌سازي درست و مطابق با آخرين الگوهاي روز جامعه‌شناسي سياسي و الگوهاي رفتاري روان‌شناختي به بازگشت و جلب دوباره مخاطبان فارسي‌زبان بپردازند و اين مساله در زمان جنگ سرد از اهميت زيادي برخوردار است.
اميد است كه سياستگذاران داخلي رسانه‌اي كه به برنامه‌سازي مي‌پردازند و افكار عمومي را در اختيار دارند، به ظرافت‌هاي جنگ نرم بيش از پيش پي ببرند و سريع‌تر خود را تمام قد به ابزار جنگ نرم مجهز كنند. رهبر معظم انقلاب فرمودند: «رسانه مهم‌ترين ابزار جنگ نرم است» بايد اين ابزار را بيش از پيش مورد توجه قرار داد و از آن به نفع منافع كشور بهره‌برداري كرد.
انتهای پیام
مطالب جالب
برای عید به هیچ وجه این ماهی های قرمز را نخرید/ روش نگهداری ماهی قرمز خانگی
نشانه‌های خاموشی که از مشکلات قلبی خبر می‌دهند
10 قانون جالبی که عروس‌های کاخ باکینگهام باید رعایت کنند